De Pen

Het met kaalslag getroffen bibliotheekwerk op het platteland. (dit artikel verscheen onlangs in het dagblad van het Noorden) Een en ander zal ook spoedig voor Stedum gaan spelen. We wachten op gemeentelijke plannen. Het is goed om nu al alert te zijn en het is zinvol te weten wat er speelt en waar we mee te maken kunnen krijgen.

De situatie rondom de bibliotheken en de bibliotheekbussen is zorgelijk. Belangrijke voorzieningen worden in hoog tempo afgebroken. Iedereen met hart voor de publieke zaak ziet met lede ogen aan dat er op bibliotheekgebied een enorme afbraak in gang gezet is. Net als vele anderen maak ik mij grote zorgen over de toekomst van het bibliotheekwerk. Na de verkiezingen van de nieuwe Provinciale Staten blijven er grote vragen. Wanneer je de, momenteel uitgevoerde, provinciale Cultuurnota 2009 -2012 leest, valt op dat het bibliotheekwerk weinig aandacht krijgt. Een beperkte hoeveelheid tekst met weinig inhoud die aansluit bij wat er speelt. Het deel van het budget voor cultuur dat naar Biblionet gaat is erg groot, bijna drie miljoen euro jaarlijks. Zo’n dertig procent van het hele cultuurbudget. Biblionet mag de plannen grotendeels zelf invullen. En dat doet Biblionet. Zij hebben ook een nota geschreven. De Strategienota Focus en Verder 2010-2012. Een nota met veel energie voor de toekomst. Het Groninger Forum krijgt veel aandacht. De digitale bibliotheekontwikkeling en de internetinvloeden ook. Het bibliotheekwerk in de dorpen krijgt die aandacht niet. Biblionet benadrukt in de praktijk van alle dag de activiteiten m.b.t. het Groninger Forum en het succes van een nieuw bibliotheekconcept zoals bijvoorbeeld de bibliotheek van Haren.

Voor de vele kleinere dorpen rijzen ondertussen steeds meer onbeantwoorde vragen. Wat is de inzet van Biblionet voor de kleine dorpen waar traditioneel zoveel trouwe leden van de bibliotheek wonen? Voor wie nu bittere beperkingen, sluitingen en opheffingen van filialen en bibliotheekbussen dreigen of reeds geëffectueerd zijn? Waarom wordt het zo zorgvuldig opgebouwde en gekoesterde bibliotheekwerk, met zijn vele vrijwilligers, op het platteland zo aangetast? Waarom worden hierop geen heldere toekomstvisies ontwikkeld? Moeten dorpen als bv. Zoutkamp of Stedum het zonder bibliotheekvoorziening stellen? Het platteland, uitgezonderd een aantal grotere dorpen, wordt ontdaan van bibliotheekvoorzieningen en staat met lege handen. Biblionet negeert deze problemen. Zij opent moderne kernbibliotheken (zoals bv. in Haren en Leens) en profileert zich met deelname van de centrale bibliotheek (losgeweekt van Biblionet?) van de stad Groningen in het Forum. Waarom wil Biblionet plotseling een aantal nieuwe BV’s? Is wat Biblionet nu uitvoert het enige mogelijke antwoord op de kaalslag? De provinciale politiek kan de regie gaan hernemen. Om samen met gemeentes na te denken over wat wegbezuinigd is en om plannen te maken. Ik doe hier een voorstel, een aanzet waar over nagedacht kan worden. Een voorstel wat mogelijk financieel in deze tijden van krimp haalbaar is. Ik denk dat bibliotheekbussen een centrale rol kunnen vervullen in het bibliotheekwerk op het platteland. Waarom? Ten eerste: bibliotheekbussen zijn niet ouderwets. In Zeeland bv. floreren ze. Ten tweede: bibliotheekbussen zijn snel, flexibel, en eigentijds inzetbaar, ook met het oog op i.c.t. zaken. Ten derde: de budgetten zijn wellicht beheersbaar en acceptabel.

Er is haast geboden, want veel onheil is al geschied. Het plan met grote kernbibliotheken is in wezen goed. Aanvullend zie ik bibliotheekbussen ook als kernvoorziening (ook een bus die één keer per veertien dagen komt is een voorziening) door alle dorpen op het platteland rijden. Voor het lenen van ouderwetse volgens deskundigen nog lang blijvende papieren boeken, enz. Ook voor i.c.t.-toepassingen voor bv. mensen die (even) geen internet hebben. Misschien is zelfs een bescheiden postagentschap met bv. een pinautomaat in zo’n bus realiseerbaar. Ook de basisscholen kunnen er mogelijk een rol in spelen. Om bibliotheekbussen te laten functioneren moet je samenwerken. Gemeentes samen in een provinciaal plan. Het centraal regelen van de bibliotheekbussen kan een provinciale prioriteit worden. Dat is een keuze. Dat is kiezen voor kwaliteit. Het platteland mag niet vergeten worden.

Math Willems. Reageren? E-mail naar: mathwillems@gmail.com

Math Willems